Theo kết quả điều tra nhanh của Bộ NN&PTNT, hiện mỗi ngày người nuôi bò sữa ở khu vực Ba Vì và Gia Lâm phải bỏ đi từ 10-12 tấn sữa. Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, ông Hoàng Kim Giao - Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho biết: “Sau khi có tin sữa bị nhiễm độc melamine, rất nhiều người dân đã dồn hết nguồn sữa còn lại để làm sữa tươi, sữa chua hay để chế biến bánh sữa đem bán gấp, dẫn đến lượng cung tăng lên đột biến, trong khi lượng sữa thành phẩm bán ra của các doanh nghiệp lại sụt giảm mạnh”.
 
Cũng theo ông Hoàng Kim Giao, hầu hết lượng sữa thừa hiện nay rơi vào các hộ chưa ký hợp đồng thu mua với doanh nghiệp hay các hộ ở trong tình trạng “chơi vơi”, nay bán cho nơi này, mai bán cho điểm thu mua khác. Do vậy, khi cơn bão melamine ập xuống, họ đã không còn nơi tiêu thụ.
 
Một số doanh nghiệp cũng cho rằng, sản lượng sữa không bán được hiện nay chủ yếu là do chất lượng kém hoặc người dân không có hợp đồng thu mua với doanh nghiệp.
 
Theo ông Phạm Sỹ Minh - Phó Giám đốc Công ty cổ phần (CTCP) sữa Quốc tế, ở hầu hết các điểm, lượng bán sữa tươi đều đồng loạt tăng, với các hộ đã có hợp đồng, công ty vẫn mua bình thường. “Chỉ có những hộ không có hợp đồng (như 61 hộ ở Ba Vì) mới không có chỗ tiêu thụ. Song, nếu họ muốn bán cho công ty, chúng tôi sẵn sàng thu mua.
 
Tuy nhiên, công ty cũng không thể thu mua sữa bừa bãi, trôi nổi được” - ông Minh nói. Ông Nguyễn Đình Đảng - Tổng Giám đốc Công ty sữa Phù Đổng nhận xét: “Thực tế, qua kiểm tra, chất lượng sữa ở rất nhiều hộ không đạt tiêu chuẩn, hơn nữa, nhiều hộ trước đây bán sữa cho các cửa hàng nhỏ lẻ, nay không bán được mới đem đến bán cho công ty”.
 
Mặc dù vậy, tại cuộc họp, hầu hết các công ty đều cam kết sẽ thu mua sữa tươi cho người chăn nuôi. Ông Đặng Minh Tuấn - Phó Giám đốc CTCP sữa Hà Nội cho biết: “Nếu tình hình không cải thiện, chúng tôi sẽ buộc phải xem xét lại sản lượng thu mua sữa tươi. Vì có những ngày, công ty phải thu mua tới 30-35 tấn, trong khi ngày bình thường chỉ là 17-20 tấn”.
 
Bên cạnh đó, ông Đặng Minh Tuấn cam kết: “Tất cả các hợp đồng thu mua sữa tươi đã ký, chúng tôi vẫn thu mua bình thường với tổng sản lượng 500 tấn/tháng, chứ chưa có sự cắt giảm 50%. Bằng chứng là vừa qua, có ngày công ty vẫn thu mua từ 20-40 tấn sữa tươi nguyên liệu”. Công ty CP sữa Quốc tế cũng cam kết sẵn sàng thu mua cả lượng sữa không có trong hợp đồng, thậm chí có thể tăng thêm từ 40-50%.
 
“Mộc Châu sẵn sàng mua hết sữa trong vùng nguyên liệu của mình, và có thể mua ở cả những nơi khác. Nhưng việc quản lý chất lượng đầu vào hiện nay còn gặp rất nhiều khó khăn do công ty thiếu thiết bị” - ông Nguyễn Sỹ Quang - Phó Tổng Giám đốc CTCP giống bò sữa Mộc Châucho biết.
 
Ông Đào DuyTâm - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội đề nghị các doanh nghiệp nên sớm tổ chức thu mua hết lượng sữa ứ đọng cho bà con. Tuy vậy, ông Tâm không đồng tình với quan điểm của một số doanh nghiệp cho rằng, các doanh nghiệp thu mua không xuể lượng sữa tươi nguyên liệu cho người chăn nuôi.
 
Bởi, hiện nay lượng sữa tươi đưa vào các nhà máy chỉ chiếm một tỷ lệ khiêm tốn từ 8-12%, còn lại chủ yếu là lượng sữa bột được nhập khẩu. Vì vậy, để thu mua hết sữa cho bà con, các doanh nghiệp nên giảm bớt tỷ lệ sữa bột nhập khẩu, tăng lượng sữa tươi nguyên liệu trong nước.
 
Cùng chung quan điểm, ông Hoàng Kim Giao cũng đề nghị các doanh nghiệp cần sớm thực hiện cam kết thu mua toàn bộ sữa cho những hộ nuôi bò trong hợp đồng, đồng thời, nỗ lực thu mua thêm cả lượng sữa tươi của những hộ chưa có hợp đồng. Theo ông Giao, về lâu dài, cần có quy định về hạn ngạch nhập sữa đối với các doanh nghiệp.